4.Cko ikasle preziatuok, salvete, hementxe duzue oraingoz jakin behar dugun hiztegia. Orain artean 1, 2 eta 3. Deklinabideak baino ez ditugu eman. Espazio arazoak direla eta orri honetara mugitu behar izan da gure Glossariuma:
1. Deklinabidea: rosa,-ae (femeninoa)
2. Deklinabidea: lupus,-i, magister,-tri (maskulinoak) eta templum, -i (neutro)
Kasu salbuespenei, dena den (g♂rriz eta g♀rriz).
3. Deklinabidea: consul,-is, princeps, principis (maskulinoak ♂), mulier, mulieris, aestas, aestatis (femeninoa ♀) eta tempus, tempori (neutroa Ø, N., B. eta Ak. tempora)
1. Deklinabidea: rosa,-ae (femeninoa)
2. Deklinabidea: lupus,-i, magister,-tri (maskulinoak) eta templum, -i (neutro)
Kasu salbuespenei, dena den (g♂rriz eta g♀rriz).
3. Deklinabidea: consul,-is, princeps, principis (maskulinoak ♂), mulier, mulieris, aestas, aestatis (femeninoa ♀) eta tempus, tempori (neutroa Ø, N., B. eta Ak. tempora)
ager,-gri: landa, zelaia, >agricola (2.a, iz. ♂)
agnus,-i: bildots, arkume (2.a, iz. ♂)
agricola, -ae: nekazari, laborari (1.a, iz. ♂)
ala,-ae: hego, hegal, besape, sorbalda (1.a , iz. ♀)
amica,-ae: lagun (1.a , iz. ♀)
amicitia,-ae: adiskidetasun, laguntasun (1.a, iz. ♀)
amicus,-i: lagun (2.a, iz. ♂)
anima,-ae: haize, aire, arima (1.a, iz. ♀)
animus,-i: arima, izpiritu (2.a, iz. ♂)
annus,-i: urte (3.a, iz. Ø)
aqua,-ae: ur (1.a, iz. ♀)
aquila,-ae: arrano (1.a, iz. ♀)
ara,-ae: aldare (1.a, iz. ♀)
autumnus,-i: udazken, >otoño, autumn (3.a, iz. ♂)
baculum,-i: >makil, >makulu, >báculo, bastón (2.a, iz. Ø).
bellum,-i: gerra, guda (2.a, iz. Ø)
caput, capitis: buru, per capita, >cabeza, capital, kaputt (3.a, iz. Ø)
castra,-orum: kanpamendu (2.a, iz. Ø) beti pluralean.
casus,-us: cado aditzaren part. erorketa, amore ematea, arrazoia, aitzakia, helburu, gertaera; abl.-an casu 'kasualitatez' (4.a, iz. ♂) Adbz: casus temporum 'momentuaren zinkunstantziak; casus belli 'gerrarako aitzakia, borrokan hasteko arrazoia'.
columba,-ae: uso (1.a, iz. ♀)
compluvium,-ii: Domus erromatarretan euri ura biltzeko sistemaren partea. Teilatuaren lau isurialdeek sortzen duten bao karratua (2.a, iz. Ø)
conviva, -ae: bazkalkide, mahaikide (1.a, iz. ♂)
dea,-ae: jainkosa (1.a, iz. ♀)
deus,-i: jainko (2.a, iz. ♂)
Diana,-ae: Diana, basoetako eta ehizaren jainkosa, basoaren babesle. Artemisa greziarraren baliokide erromatarra da (1.a, iz. ♀)
autumnus,-i: udazken, >otoño, autumn (3.a, iz. ♂)
baculum,-i: >makil, >makulu, >báculo, bastón (2.a, iz. Ø).
bellum,-i: gerra, guda (2.a, iz. Ø)
caput, capitis: buru, per capita, >cabeza, capital, kaputt (3.a, iz. Ø)
castra,-orum: kanpamendu (2.a, iz. Ø) beti pluralean.
casus,-us: cado aditzaren part. erorketa, amore ematea, arrazoia, aitzakia, helburu, gertaera; abl.-an casu 'kasualitatez' (4.a, iz. ♂) Adbz: casus temporum 'momentuaren zinkunstantziak; casus belli 'gerrarako aitzakia, borrokan hasteko arrazoia'.
columba,-ae: uso (1.a, iz. ♀)
compluvium,-ii: Domus erromatarretan euri ura biltzeko sistemaren partea. Teilatuaren lau isurialdeek sortzen duten bao karratua (2.a, iz. Ø)
conviva, -ae: bazkalkide, mahaikide (1.a, iz. ♂)
dea,-ae: jainkosa (1.a, iz. ♀)
deus,-i: jainko (2.a, iz. ♂)
Diana,-ae: Diana, basoetako eta ehizaren jainkosa, basoaren babesle. Artemisa greziarraren baliokide erromatarra da (1.a, iz. ♀)
discordia,-ae: liskar (1.a, iz. ♀)
domina,-ae: andre, jabe, > dueña (1.a, iz. ♀)
dominus,-i: jaun, jabe > dueño (2.a, iz. ♂)
dux,-ducis: buruzagi, armada-nagusi, general, > duke, duque, duce. (3.a, iz. ♂)
ecclesia,-ae: eliza (1.a, iz. ♀)
equa,-ae: behor, > yegua (1.a, iz. ♀)
equus,-i: zaldi (2.a, iz. ♂)
fabula,-ae: ipuin (1.a, iz. ♀)
fagus,-i: pagoa (2.a, iz. ♀)
domina,-ae: andre, jabe, > dueña (1.a, iz. ♀)
dominus,-i: jaun, jabe > dueño (2.a, iz. ♂)
dux,-ducis: buruzagi, armada-nagusi, general, > duke, duque, duce. (3.a, iz. ♂)
ecclesia,-ae: eliza (1.a, iz. ♀)
equa,-ae: behor, > yegua (1.a, iz. ♀)
equus,-i: zaldi (2.a, iz. ♂)
fabula,-ae: ipuin (1.a, iz. ♀)
fagus,-i: pagoa (2.a, iz. ♀)
fera,-ae: pizti (1.a, iz. ♀)
femina,-ae: emakume > femenino (1.a, iz. ♀)
femina,-ae: emakume > femenino (1.a, iz. ♀)
filia,-ae: alaba (1.a, iz. ♀)
filius,-ii: seme (2.a, iz. ♂)
filius,-ii: seme (2.a, iz. ♂)
flamma,-ae: su gar > llama, flambear… (1.a, iz. ♀)
flos, floris: lore > lore, flor (3.a iz. ♀)
flumen, fluminis: ibai (3.a iz. Ø)
fluvius,-ii: ibai (2.a iz. ♂)
Fortuna,-ae: zori, suerte. Askotan jainkotzat hartua (horregatik letra larria) (1.a, iz. ♀)
flos, floris: lore > lore, flor (3.a iz. ♀)
flumen, fluminis: ibai (3.a iz. Ø)
fluvius,-ii: ibai (2.a iz. ♂)
Fortuna,-ae: zori, suerte. Askotan jainkotzat hartua (horregatik letra larria) (1.a, iz. ♀)
forum,-i: foro, enparantza (2.a iz. Ø)
Gallia,-ae: Galia, egungo Frantziari horrela deritzo (1.a, iz. ♀)
gloria, -ae: aintza, gloria. (1.a, iz. ♀)
Gallia,-ae: Galia, egungo Frantziari horrela deritzo (1.a, iz. ♀)
gloria, -ae: aintza, gloria. (1.a, iz. ♀)
glosarium,-i: hiztegi, hitz zerrenda (2.a iz. Ø)
grex, gregis: artalde > gregario, grey (3.a, iz. ♂)
hasta,-ae, azkona, lanza. (1.a, iz. ♀)
grex, gregis: artalde > gregario, grey (3.a, iz. ♂)
hasta,-ae, azkona, lanza. (1.a, iz. ♀)
hiems, hiermis: negu (3.a, iz. ♀)
historia,-ae: historia, istorio (1.a, iz. ♀)
homo, hominis: gizon, >hominido, uomo, hombre (3.a, iz. ♂)
hortus,-i: jardin, baratz, ortu (2.a iz. ♂).
impluvium: Domus erromatarretan euri ura biltzeko sistemaren partea. Teilatuko bao karratutik eroritako ura biltzen duen zoluko laukia da (2.a, iz. Ø)
incola, -ae: biztanle, bizilagun (1.a, iz. ♂)
historia,-ae: historia, istorio (1.a, iz. ♀)
homo, hominis: gizon, >hominido, uomo, hombre (3.a, iz. ♂)
hortus,-i: jardin, baratz, ortu (2.a iz. ♂).
impluvium: Domus erromatarretan euri ura biltzeko sistemaren partea. Teilatuko bao karratutik eroritako ura biltzen duen zoluko laukia da (2.a, iz. Ø)
incola, -ae: biztanle, bizilagun (1.a, iz. ♂)
iniuria,-ae: zoritxar, zorigaiztoko kolpea (1.a, iz. ♀)
insula,-ae: uharte (1.a, iz. ♀)
iuventus,iuventutis: gaztaro, > juventud, youth (3.a, iz. ♀)
liber,-bri: liburu (2.a iz. ♂)
liberi,-orum: seme-alabak (2.a iz. ♂)
libertas,libertatis: askatasun >libertad, liberté, liberty (3.a, iz. ♀)
littera,-ae: letra, hizki (1.a, iz. ♀)
luna,-ae: ilargi. Dies lunae> lunes, lundi, dilluns… (1.a, iz. ♀)
iuventus,iuventutis: gaztaro, > juventud, youth (3.a, iz. ♀)
liber,-bri: liburu (2.a iz. ♂)
liberi,-orum: seme-alabak (2.a iz. ♂)
libertas,libertatis: askatasun >libertad, liberté, liberty (3.a, iz. ♀)
littera,-ae: letra, hizki (1.a, iz. ♀)
luna,-ae: ilargi. Dies lunae> lunes, lundi, dilluns… (1.a, iz. ♀)
lupa,-ae: otso-eme (1.a, iz. ♀) Romae lupa Luperca est 'Erromako otso-emea Luperca da'.
lupus,-i: otso (2.a, iz. ♂)
magister,-tri: irakasle, maixu (2.a, iz. ♂)
magistra,-ae: maistra, irakasle (1.a, iz. ♀)
malum,-i: gaitz, ezbehar (2.a iz. Ø), nihil mali 'ezer txarrik ez'.
malum,-i: sagar, fruta (orokorrean).
malus,-i: sagarrondo (2.a iz. ♀) malus alta esan behar da.
mater,matris: ama (3.a, iz. ♀)
miles,militis: soldadu, gerlari >milizia, miliciano, militar (3.a, iz. ♂)
Minerva,-ae, jakinduriaren jainkosa, Greziako Atenearen baliokide erromatarra.
lupus,-i: otso (2.a, iz. ♂)
magister,-tri: irakasle, maixu (2.a, iz. ♂)
magistra,-ae: maistra, irakasle (1.a, iz. ♀)
malum,-i: gaitz, ezbehar (2.a iz. Ø), nihil mali 'ezer txarrik ez'.
malum,-i: sagar, fruta (orokorrean).
malus,-i: sagarrondo (2.a iz. ♀) malus alta esan behar da.
mater,matris: ama (3.a, iz. ♀)
miles,militis: soldadu, gerlari >milizia, miliciano, militar (3.a, iz. ♂)
Minerva,-ae, jakinduriaren jainkosa, Greziako Atenearen baliokide erromatarra.
morbus,-i: gaisotasun, gaitz, pena (2.a iz. ♂)
mos,-ris: ohitura (3.a, iz. ♂. 'O tempora, o mores!' Cicero)
multa,-orum: gauza asko (2.a iz. Ø, beti pl.)
multi,-orum: jendetza (2.a iz. ♂, beti pl.)
musa,-ae: musa, abesti (1.a, iz. ♀)
nauta,-ae: marinel (1.a, iz. ♂)
nihil: ezer ez, deus ez (deklinaezina) Nihil durare potest tempore perpetuo 'Ezerk ezin du betirako iraun'.
Nilus,-i: Nilo, Egiptoko ibaia (2.a, iz. ♂)
nox, noctis: gau (3.a, iz. ♀)
nummus,-i: txanpon, diru. Zenbakiez lagundurik beti g. pl. centum numorum ehun txanpon.
ostium,-ii: (2.a, iz. Ø), atea, sarrera (etxe batenak).
oppidum, -i: gotorleku (2.a iz. Ø)
palatium, -ii: jauregi (2.a, iz. Ø)
Palatium, -ii: Enperadoreen jauregi erromatarra, Palatinoa, Palatino mendia (2.a, iz. p. Ø)
Paris,-idis: Paris, Troiako printze, Priamoren seme eta Hektorren anaia. Helena bahitu eta Troiako gerra eragin zuen (3.a iz. p. ♂, akus. Paridem)
pater, patris: aita (3.a, iz. ♂)
patientia,-ae: pazientzia, iraupen (1.a, iz. ♀)
mos,-ris: ohitura (3.a, iz. ♂. 'O tempora, o mores!' Cicero)
multa,-orum: gauza asko (2.a iz. Ø, beti pl.)
multi,-orum: jendetza (2.a iz. ♂, beti pl.)
musa,-ae: musa, abesti (1.a, iz. ♀)
nauta,-ae: marinel (1.a, iz. ♂)
nihil: ezer ez, deus ez (deklinaezina) Nihil durare potest tempore perpetuo 'Ezerk ezin du betirako iraun'.
Nilus,-i: Nilo, Egiptoko ibaia (2.a, iz. ♂)
nox, noctis: gau (3.a, iz. ♀)
nummus,-i: txanpon, diru. Zenbakiez lagundurik beti g. pl. centum numorum ehun txanpon.
ostium,-ii: (2.a, iz. Ø), atea, sarrera (etxe batenak).
oppidum, -i: gotorleku (2.a iz. Ø)
palatium, -ii: jauregi (2.a, iz. Ø)
Palatium, -ii: Enperadoreen jauregi erromatarra, Palatinoa, Palatino mendia (2.a, iz. p. Ø)
Paris,-idis: Paris, Troiako printze, Priamoren seme eta Hektorren anaia. Helena bahitu eta Troiako gerra eragin zuen (3.a iz. p. ♂, akus. Paridem)
pater, patris: aita (3.a, iz. ♂)
patientia,-ae: pazientzia, iraupen (1.a, iz. ♀)
patria,-ae: aberri ‘gurasoen herria’, patria, patrie (1.a, iz. ♀)
pecunia,-ae: dirua(k). > pecuniario. (1.a, iz. ♀)
pilum,-i: lantza, jaurtitzeko azkona, gezi (2.a iz. ,Ø)
pilus,-i: ile (2.a, iz. ♂)
pinus,-us: pinu (2.a iz. ♀), (batzuetan 4.arekin deklinatzen da) pinu egurrez egindakoa.
pilus,-i: ile (2.a, iz. ♂)
pinus,-us: pinu (2.a iz. ♀), (batzuetan 4.arekin deklinatzen da) pinu egurrez egindakoa.
pirus,-i: udareondo (2.a, iz. ♀)
pirata,-ae: pirata (1.a, iz. ♂)
poeta,-ae: poeta, bertsolari (1.a, iz. ♂)
Pompaelo, -onis: Iruñea > Pamplona (3.a, iz. ♀)
proelium,-ii: gudua, borroka, bataila (2.a iz. Ø)
puella,-ae: neska, neskatiko, neskatxa, neskato (1.a, iz. ♀)
puer,-is: mutiko, ume > pueril , puericultura (2.a iz. ♂)
quercus,-us: artea, encina (4.a, iz. ♀)
regina, -ae: erregin > erregin, reina (1.a, iz. ♀)
rex,-is: errege
ripa,-ae: ibai bazter, bazter (1.a, iz. ♀)
sapientia,-ae: jakinduria >sapiencia f., sabiduría.
pirata,-ae: pirata (1.a, iz. ♂)
poeta,-ae: poeta, bertsolari (1.a, iz. ♂)
Pompaelo, -onis: Iruñea > Pamplona (3.a, iz. ♀)
proelium,-ii: gudua, borroka, bataila (2.a iz. Ø)
puella,-ae: neska, neskatiko, neskatxa, neskato (1.a, iz. ♀)
puer,-is: mutiko, ume > pueril , puericultura (2.a iz. ♂)
quercus,-us: artea, encina (4.a, iz. ♀)
regina, -ae: erregin > erregin, reina (1.a, iz. ♀)
rex,-is: errege
ripa,-ae: ibai bazter, bazter (1.a, iz. ♀)
sapientia,-ae: jakinduria >sapiencia f., sabiduría.
scriba, -ae: idazkari, eskribau (1.a, iz. ♂)
sagitta,-ae: gezi, >saeta (1.a, iz. ♀)
silva,-ae: baso, oihan >selva (1.a, iz. ♀)
serva,-ae: esklabo, jopu, esclava, >sierva (1.a, iz. ♀)
servus,-i: esklabo, jopu, esclavo >siervo (2.a iz. ♂)
statua,-ae: estatua, mukulu biribeileko eskultura (1.a, iz. ♀)
sagitta,-ae: gezi, >saeta (1.a, iz. ♀)
silva,-ae: baso, oihan >selva (1.a, iz. ♀)
serva,-ae: esklabo, jopu, esclava, >sierva (1.a, iz. ♀)
servus,-i: esklabo, jopu, esclavo >siervo (2.a iz. ♂)
statua,-ae: estatua, mukulu biribeileko eskultura (1.a, iz. ♀)
templum,-i: tenplu, >tenplario, (2.a, iz. Ø)
terra,-ae: lur (1.a, iz. ♀)
urbs,-is: hiri (3.a iz. ♀) urbs Pompaelonis Iruñeko hiria.
ver, veris: egia (3.a, iz. ♀)
vita,-ae: bizitza (1.a, iz. Ø)
izenordainak eta determinatzaileak (pronombreak eta determinanteak)
hic, haec, hoc: hau, aditzondo erakuslea, gugandik hurbilena (este, esta, esto: pron. demostrativo), (♀,♂,Ø)
is, ea, id: -a, -ak, hau, bera, hauxe, hau bera. Artikulua da, gaztelerazko el, la, los, las. Erakusle balioa izan dezake (♀,♂,Ø)
meus,-a,-um: nire (♀,♂,Ø)
nullus,-a,-um: inor ez, ezer ez, ninguno,-a, ningún, nulo,-a (♀,♂,Ø)
suus,-a,-um: bere, su, suyo (♀,♂,Ø): bere (♀,♂,Ø)
terra,-ae: lur (1.a, iz. ♀)
urbs,-is: hiri (3.a iz. ♀) urbs Pompaelonis Iruñeko hiria.
ver, veris: egia (3.a, iz. ♀)
vita,-ae: bizitza (1.a, iz. Ø)
izenordainak eta determinatzaileak (pronombreak eta determinanteak)
hic, haec, hoc: hau, aditzondo erakuslea, gugandik hurbilena (este, esta, esto: pron. demostrativo), (♀,♂,Ø)
is, ea, id: -a, -ak, hau, bera, hauxe, hau bera. Artikulua da, gaztelerazko el, la, los, las. Erakusle balioa izan dezake (♀,♂,Ø)
meus,-a,-um: nire (♀,♂,Ø)
nullus,-a,-um: inor ez, ezer ez, ninguno,-a, ningún, nulo,-a (♀,♂,Ø)
suus,-a,-um: bere, su, suyo (♀,♂,Ø): bere (♀,♂,Ø)
tuus, tua, tuum: zure (♀,♂,Ø)
izenlagunak (adjektiboak)
aeternus,-a,-um: betiereko, eterno (adj. ♀,♂,Ø)
albus,-a,-um: zuri (adj. ♀,♂,Ø)
altus,-a,-um: altu, garai (adj. ♀,♂,Ø)
antiquus,-a,-um: aitzinako, zahar (adj. ♀,♂,Ø)
beatus,-a,-um: zoriontsu, zorioneko (adj. ♀,♂,Ø)
bonus,-a,-um: on (adj. ♀,♂,Ø)
carus,-a,-um: maite (adj. ♀,♂,Ø)
densus,-a,-um: trinko, hostotsu
duas,-arum: bi (beti pluralean, noski, adj. 1.a, ♀)
duos,-orum: bi (beti pluralean, noski, adj. 2.a, ♂ eta Ø)
graecus,-a,-um: greziar, greko (adj. ♀,♂,Ø)
improbus,-a,-um: maltzur, gaizto, gehiegizko (adj. ♀,♂,Ø)
iratus,-a,-um: haserre, sutua, muturtua (adj. ♀,♂,Ø)
malus, -a, -um: txar, gaizto (adj. ♀,♂,Ø)
multus,-a,-um: ugari, oparo (adj. ♀,♂,Ø)
magnus,-a,-um: handi (adj. ♀,♂,Ø)
niger,-gra,-grum: beltz, ilun, izaerari buruz maltzur (adj. ♀,♂,Ø)
odiosus,-a,-um: gorrotagarri, nazkagarri, desatsegin (adj. ♀,♂,Ø)
parvus,-a,-um: txiki, eskas, labur (adj. ♀,♂,Ø)
pulcher,-a,-um: polit, garbi (adj. ♀,♂,Ø)
rusticus,-a,-um: landa- , landako, rural, zakar, baldar, izen bezala 'baserritar', 'aldeano' (adj. ♀,♂,Ø)
urbanus,-a,-um: hiriko, urbano, dotore (adj. ♀,♂,Ø)
aditzak abeo, abis,-ire: alde egin, urrundu, abiatu (4.A, intr. irreg.)
amo,-as,-are: maitatu, (1.A, tr.)
appello,-as,-are: deitu (1.A, tr.)
aro,-as,-are: goldatu, irauli, landatu, nekazaritzaz bizi, nekazari izan (1.A, tr.)
canto,-as,-are: abestu, instrumentu bat jo, goretsi, goraipatu. (1.A, tr. eta batzuetan intr.)
circunvenio,-is,-ire: inguratu, zerbaiti oinez edo korrika bira eman, rodear (4.A, tr)
corono,-as,-are: koroatu, > coronar (1.A, tr.)
deambulo,-as,-are: paseatu (1.A, intr.)
delecto,-es,-ere: disfrutatu, gozatu, gustatu, atsegin/gogoko/maite izan (2.A, tr.)
debeo,-es,-ere: behar izan, >deber (2.A, tr.)
deleo,-es,-ere: deuseztu, suntsitu , harpilatu, erauntsi (Adbz: Delenda est Cartago), (2.A, tr.)
discedo,-cessi,-cere: banandu, alde egin, sakabanatu (3A. intr.)
do,-as,-are: eman, eskaini (1.A, tr.)
doceo, -es,-ere: irakatsi (2.A, tr.)
habeo,-es,-uere: izan, eduki (2.A, tr.) impetro,-as,-are: lortu, eskuratu, [helburu batera] iritsi (1.A, tr.)
delecto,-es,-ere: disfrutatu, gozatu, gustatu, atsegin/gogoko/maite izan (2.A, tr.)
debeo,-es,-ere: behar izan, >deber (2.A, tr.)
deleo,-es,-ere: deuseztu, suntsitu , harpilatu, erauntsi (Adbz: Delenda est Cartago), (2.A, tr.)
discedo,-cessi,-cere: banandu, alde egin, sakabanatu (3A. intr.)
do,-as,-are: eman, eskaini (1.A, tr.)
doceo, -es,-ere: irakatsi (2.A, tr.)
habeo,-es,-uere: izan, eduki (2.A, tr.) impetro,-as,-are: lortu, eskuratu, [helburu batera] iritsi (1.A, tr.)
iubeo, es,-ere: agindu (2.A, tr.)
iuvo,-as,-are: lagundu (1.A, tr.) iuvare aliquem in aliqua 'norbait zerbaitetan lagundu'.
laudo,-as, -are: goraipatu, >laudatu, bedeinkatu, alabar, >laudorio, laudatorio (1.A, tr.)
narro,-as,-are: kontatu (1.A, tr.)
neco,-as,-are: hil (1.A, tr.)
placeo,-es-ere: atsegin, gustatu (2.A, tr.)
sum, es, esse: izan, egon (SUM*)
venio,-is,-ire: etorri (4.A intr.)
video,-es-ere: ikusi (2.A, tr.)
vulnero,-as,-are: zauritu, min eman (1.A, tr.)
vitupero,-as,-are: akatsak topatu, kritikatu, gaitzetsi (1.A, tr.)
voco,-as,-are: deitu >bokatibo (1.A, tr.). neco,-as,-are: hil (1.A, tr.)
iuvo,-as,-are: lagundu (1.A, tr.) iuvare aliquem in aliqua 'norbait zerbaitetan lagundu'.
laudo,-as, -are: goraipatu, >laudatu, bedeinkatu, alabar, >laudorio, laudatorio (1.A, tr.)
narro,-as,-are: kontatu (1.A, tr.)
neco,-as,-are: hil (1.A, tr.)
placeo,-es-ere: atsegin, gustatu (2.A, tr.)
sum, es, esse: izan, egon (SUM*)
venio,-is,-ire: etorri (4.A intr.)
video,-es-ere: ikusi (2.A, tr.)
vulnero,-as,-are: zauritu, min eman (1.A, tr.)
vitupero,-as,-are: akatsak topatu, kritikatu, gaitzetsi (1.A, tr.)
voco,-as,-are: deitu >bokatibo (1.A, tr.). neco,-as,-are: hil (1.A, tr.)
orno,-as, -are: apaindu, txukundu, dotoretu, >ad+ornare: adornar (1.A, tr.)
peragro,-as,-are: ibili, korritu, bidaiatu (recorrer) (1.A, tr.)
praebeo,-es,-ere: eskaini, ahalbidetu, eman, eskura utzi (2.A, tr.)
pugno,-as,-are: borrokatu (1.A, tr)
servo,-as,-are: salbatu, onik atera, askatu, gorde, (1.A, tr)
specto,-as,-are: 1, tr., esperar. (1.A, tr)
supero, -as,-are: gainditu, garaitu, [norbaiti] irabazi, >superar (1.A, tr)
terreo,-es,-ere: izutu, beldurtu, ikaratu (2.A, tr)
timeo,-es,-ere: [norbait/zerbaiti] beldur izan, temer(se) (2.A, tr)
adberbioak-aditzondoak – deklinaezinak
hic: hemen, hemengo (aditzond.)
multum,-i: asko (2.a, adb. ♂)
saepe: modu aditzondoa; sarritan, askotan, maiz.
semper: debora aditzondoa; beti, siempre.
raro: modu aditzondoa; oso gutxitan, arraroki, bitxiki, behin edo behin (adverbio de modo).
ubi: non, > ubikuotasun ubicuidad, nonhaikotasun.
bestelako hitzak – deklinaezinak
ad: espazio eta denborazko preposizioa, beti ‘ad + akusatibo’.
apud: -ren ondoan, alboan, 'apud + akusatibo'.
atque: juntagailu kopulatiboa, eta.
circa: inguruan (zerbaiten inguruan)
cur: galdetzailea: zergatik? zertarako? ¿por qué? ¿por qué?¿para qué? ¿de qué?
enim: juntagailua hain justu, hain zuzen ere, denez, efectivamente, en efecto.
ergo: (1) juntagailu kontsekutiboa, beraz, honela, alegia, hau da.
ergo: (2) preposizioa, beti G.arekin, dela kausa, dela eta, victoriae ergo: garaipenarengatik, garaipena dela eta. (a causa de)
et: juntagailu kopulatiboa, eta, y, et.
etiam: ere bai
iam: denborazkoa, >jada, jadanik, ya.
in: 1 ) in + akusatiboa: mugimendu preposizioa. Nora, norantz. Denbora preposizioa, noiz arte, noizko. Espazio preposizioa, zertan; Galia est divissa in partes tres: Galia hiru zatitan banatuta dago.
2 ) in+ ablatibo: espazio preposizioa, non. Ego sum in Pompaelone 'Ni Iruñean nago'.
sed: juntagailu adbersatiboa; baina, ordea, aitzitik, alta, ostera (pero, sin embargo).
nam: deklionaezina, juntagailu kausala, bada, izan ere, zeren eta, beraz… pues, porque.
cur: galdetzailea: zergatik? zertarako? ¿por qué? ¿por qué?¿para qué? ¿de qué?
enim: juntagailua hain justu, hain zuzen ere, denez, efectivamente, en efecto.
ergo: (1) juntagailu kontsekutiboa, beraz, honela, alegia, hau da.
ergo: (2) preposizioa, beti G.arekin, dela kausa, dela eta, victoriae ergo: garaipenarengatik, garaipena dela eta. (a causa de)
et: juntagailu kopulatiboa, eta, y, et.
etiam: ere bai
iam: denborazkoa, >jada, jadanik, ya.
in: 1 ) in + akusatiboa: mugimendu preposizioa. Nora, norantz. Denbora preposizioa, noiz arte, noizko. Espazio preposizioa, zertan; Galia est divissa in partes tres: Galia hiru zatitan banatuta dago.
2 ) in+ ablatibo: espazio preposizioa, non. Ego sum in Pompaelone 'Ni Iruñean nago'.
sed: juntagailu adbersatiboa; baina, ordea, aitzitik, alta, ostera (pero, sin embargo).
nam: deklionaezina, juntagailu kausala, bada, izan ere, zeren eta, beraz… pues, porque.
nec, neque: ez, eta ez, ezta ere, ni, y no.
non: ezezko adond. ez, no, non.
nonne: ezezko gazldetzailea ez al...?
-que: : juntagailu kopulatiboa, eta. Batu nahi den hitzari gehitzen atzetik itsasten zaio. Adbz: Senatus Populusque romanus ‘Senatua eta Erromako Herria’
non: ezezko adond. ez, no, non.
nonne: ezezko gazldetzailea ez al...?
-que: : juntagailu kopulatiboa, eta. Batu nahi den hitzari gehitzen atzetik itsasten zaio. Adbz: Senatus Populusque romanus ‘Senatua eta Erromako Herria’
quindecim: hamabost, XV.
quinque: bost. V.
rursus: bestalde, aitzitik, por el contrario
sed: baina, baizik.
Glosarium honetan erabilitako laburdurak > aurreko hitzetik eratorria.
1.a Lehen Deklinabidea (rosa,-ae).
1.A Lehen Aditz-jokoa (amo, -as, -are).
2.a Bigarren Deklinabidea (dominus,-i).
2.A Bigarren Aditz-jokoa (moneo, -es, -ere).
3.a Hirugarren Deklinabidea (consul,-i).
3.A Hirugarren Aditz-jokoa (lego, -is, -ere).
4.a Laugarren Deklinabidea (exercitus,-us).
4.A Laugarren Aditz-jokoa (audio, -is, -re).
5.a Bosgarren Deklinabidea (dies,-ei).
Ak. Akusatibo.
AB. Ablatibo.
Adbz: adibidez.
adj. Adjektiboa, izenlaguna.
B. Bokatibo.
D. Datibo.
intr. Intrantsitibo, osagarri zuzena (OZ) behar ez dutenak (NOR eta NOR-NORI aditzekin baino ez).
iz. Izena.
iz. p. Izen propioa.
G. Genitibo.
N. Nominatibo. ♀ femeninoa. ♀ 2. deklinabideko femeninoa (kontuz). ♂ 1. deklinabideko maskulinoa (kontuz).
♂ maskulinoa.
Ø neutroa. ♀,♂,Ø '-us, -a, um' bukaerako izenlagunak, bonus,-a,-um bezalakoak (maskulino, femenino eta neutro).
tr. Trantsitibo, Osagarri Zuzena (OZ) behar duten aditzak (NOR-NORK eta NOR-NORI-NORK).
quinque: bost. V.
rursus: bestalde, aitzitik, por el contrario
sed: baina, baizik.
Glosarium honetan erabilitako laburdurak > aurreko hitzetik eratorria.
1.a Lehen Deklinabidea (rosa,-ae).
1.A Lehen Aditz-jokoa (amo, -as, -are).
2.a Bigarren Deklinabidea (dominus,-i).
2.A Bigarren Aditz-jokoa (moneo, -es, -ere).
3.a Hirugarren Deklinabidea (consul,-i).
3.A Hirugarren Aditz-jokoa (lego, -is, -ere).
4.a Laugarren Deklinabidea (exercitus,-us).
4.A Laugarren Aditz-jokoa (audio, -is, -re).
5.a Bosgarren Deklinabidea (dies,-ei).
Ak. Akusatibo.
AB. Ablatibo.
Adbz: adibidez.
adj. Adjektiboa, izenlaguna.
B. Bokatibo.
D. Datibo.
intr. Intrantsitibo, osagarri zuzena (OZ) behar ez dutenak (NOR eta NOR-NORI aditzekin baino ez).
iz. Izena.
iz. p. Izen propioa.
G. Genitibo.
N. Nominatibo. ♀ femeninoa. ♀ 2. deklinabideko femeninoa (kontuz). ♂ 1. deklinabideko maskulinoa (kontuz).
♂ maskulinoa.
Ø neutroa. ♀,♂,Ø '-us, -a, um' bukaerako izenlagunak, bonus,-a,-um bezalakoak (maskulino, femenino eta neutro).
tr. Trantsitibo, Osagarri Zuzena (OZ) behar duten aditzak (NOR-NORK eta NOR-NORI-NORK).
